Waarom ik niet werk

Men vraagt me wel eens waarom ik niet werk. Tja, hoe leg je dat uit in een paar zinnen zodat het ook nog plausibel klinkt.

Ik heb wel gewerkt. Ik heb zelfs diverse weekendbaantjes gehad maar op de één of andere manier ging het steeds mis. Dat begon al in mijn stageperiode. Buiten mijn kolossale omvang en iet wat houterige manier van bewegen zie je weinig aan mij.

Het begon allemaal tijdens mijn stage op het AOC. Ik leer langzaam, heel langzaam, als het praktische zaken betreft. Het in het hoofd stampen van rijtjes kostte mij geen enkele moeite. Nog sterker, soms vergat ik dat ik een toets had over plantennamen. Tijdens het ontbijt nam ik de lijst door en ging met de benodigde kennis naar school waar men mij steevast een 'stuud' noemde. Dit omdat de theoretische vakken mij geen enkele moeite hebben gekost en soms zelfs saai waren, niet uitdagend. Terwijl de docent maatschappijleer eindeloos ons politieke stelsel poogde uit te leggen zat ik te tekenen of uit het raam te staren. Gedrag dat veelal door mijn klasgenoten niet werd geaccepteerd. Wat verbeelde ik me wel?

De praktijk bleek een onbegonnen zaak. Iets aanleren wat met motoriek van doen had was haast onmogelijk en duurde eindeloos. Daar waar mijn klasgenoten hele boeketten in elkaar draaide stond ik met een sneu struikje in mijn hand wat meer weg had van een bij elkaar geraapt zooitje. Ik kon het gewoon niet. Theoretisch wist ik exact hoe het moest. Nog sterker, ik kon je theoretisch perfect uitleggen hoe je een korenschoof boeket in elkaar moest draaien maar praktisch...

Zo kwam het dat ik tijdens mijn stages meer het Manusje van alles was dan dat ik deed waar ik voor werd opgeleid. Geduld is een schone zaak maar tijd kost geld dus was er geen tijd om mij eindeloos te kneepjes van het vak te leren.

Afijn, ik slaagde voor mijn diploma. Met hangen en wurgen en vette mazzel. Ik was niet van plan om in dit vak verder te gaan en zette koers richting de administratie. Omdat het niveau op het AOC lager ligt dan op het reguliere MBO kon ik dus op niveau 2 herbeginnen. Niet erg, ik fietste hier vrijwel moeiteloos doorheen maar bleef steken op het vak rekenen. Tja... met mijn discalulie is dat natuurlijk niet gek. Omdat mij vroeger altijd was voorgehouden dat wie kon rekenen die kon denken, was ik er van overtuigd dat van mijn denkproces weinig terecht kwam.

De stage die ik hier liep, verliep ook moeizaam. Het contact met collega's, het aanvoelen van sociale situaties, het was een ramp. Naast mijn geringe concentratievermogen en het feit dat ik al heel snel overprikkeld was. Ik kon dat toen der tijd niet goed handelen en dus wipte ik met mijn bureaustoel heen en weer en liep talloze malen zogenaamd richting de printer. Als ik werd gestuurd om iets te halen en ik werd onverwachts afgeleid dan was de kans groot dat ik met onverrichte zaken terug kwam en moest antwoorden "oohja."

Zowel in mijn stages als in mijn werk liep ik vast. Door een falend sociaal vermogen en inzicht maar ook door mijn temperament belandde ik in lastige situaties. Ook hier was het structureren van mijn werkzaamheden, ze vlot en snel uitvoeren en vooral het aanleren een groot probleem. Ik kon het prima beredeneren maar ik kon het niet. Ik kon de taken niet na behoren uitvoeren. Met hangen en wurgen bleef ik mijn baantje behouden maar ik voelde feilloos aan dat hier weldra een einde aan ging komen.

Ik ging verder met mijn opleiding. Ik wilde minimaal niveau 3 halen om voor mijn gevoel enigszins mee te kunnen tellen binnen de maatschappij. Qua niveau was het prima te doen, op het rekenkundige stukje na waar ik doelloos verloren door de bomen het bos niet meer zag. Wat een toestand. Ik moest dus ook een her-examen doen.

Ik liep zo vaak vast qua stage, qua werk dat mijn zelfvertrouwen, wat er toch al niet was steeds verder afnam. Mijn opleiding had ik behaald maar ja... je bent dan 21 en je moet toch verder. Dus kwam ik in het traject van de gemeente terecht. Hopeloos. Een coach die me niet begreep totdat ik hem de fysieke tekens van wanhoop liet zien. Ook tijdens mijn traject werd ik niet begrepen. Ik voelde me beperkt omdat het niveauverschil te groot was. Ik voelde me niet begrepen omdat ik niet op mijn knieën kon zitten. Ik voelde me boos omdat ik ergens in werd gedrukt waar ik helemaal niet wilde zijn en omdat de afspraken niet werden nageleefd. Het was een hel.

Na 2 jaar stopte het traject. Ik was nog eventjes extern geplaatst maar ook hier liep ik vast. Men plaatste me uit, zoals men dat noemde. Talloze stages, werkervaringen, het was allemaal mislukt en ik durfde min of meer amper nog een nieuwe ervaring aan te gaan. Als ik niet zeker weet hoe ik iets moet doen, wanneer en waar, dan doe ik het niet. Uit angst om weer te falen. Die angst is er sowieso. Bij elk nieuw project, bij elke nieuwe opdracht heerst die angst.

Ik kwam te werken bij Humanitas, nu Sensoor. Vrijwilligerswerk. Hoewel dit ook niet gemakkelijk ging en gaat, gaat het. Door goede feedback bemerk ik dat ik iets kan, namelijk chatten. Hoewel ik ook hier buiten de lijntjes kleur bemerk ik dat ik wel goede resultaten boek.

De grote boze buitenwereld durf ik nog altijd niet in hoewel ik wel dromen heb. Niet weer de teleurstelling niet weer vastlopen, niet weer de deksel op de neus krijgen. Ik ben recent begonnen aan een nieuw project wat zeker niet zonder slag of stoot verloopt. Wat de één een leermoment noemt is voor mij faliekant falen. Omdat het al zo vaak mis is gegaan.

Autisme en ik

Zoals velen van jullie weten heb ik een vorm van autisme. Dat is iets waar je mee wordt geboren en wat nooit meer overgaat. Je kan er enkel mee leren leven en je kan handvatten toegereikt krijgen om er zo goed mogelijk mee om te gaan.

Ik heb een heel andere kijk op de wereld dan neurotypicals. Ik denk zwart-wit. Iets is leuk of iets is ruk. Daar zit niets tussen. Immers, je bent toch ook niet een beetje zwanger. Neurotypicals brengen eindeloos nuances aan in dingen. Ze zijn een beetje moe, ze zijn een beetje overspannen, ze vinden het een beetje leuk. Wat is nou een beetje?

In mijn wereld is iets goed of fout. Je bent immers toch ook niet een beetje geslaagd voor je examen? Als je een cake bakt is hij of gaar of rauw. Ik kan met mijn cognitieve vermogen, met name voor een ander, best nuance aanbrengen maar dat is geconditioneerd gedrag. Het is en blijft of het een of het ander.

Wat een grote misvatting is, is dat mensen met autisme geen emoties ervaren. Dat doe ik wel. Vaak veel te veel. Wat voor mij moeilijk is om ze te reguleren. Neurotypicals hebben allerlei filters. Ik niet. Alle informatie die ik binnenkrijg pleurt rouw op mijn dak. Daarom ben ik heel erg prikkelgevoelig en heb ik een hekel aan harde geluiden. Bij Neurotypicals wordt een groot deel van de informatie die zij binnen krijgen dus gefilterd. Bij mij niet. Mijn brein moet alles als een RAW bestand verwerken. Dat kost bakken met energie met als gevolg dat ik vaak overprikkeld ben.

Mensen met autisme krijgen heel vaak het verwijt dat ze asociaal zijn. Dat is niet correct. Asociaal is vaak een bewuste keuze. Wij moeten door in de fout te gaan leren wat sociaal wenselijk is. Dat is echt niet gemakkelijk. Wat voor neurotypicals een tweede natuur is, is voor ons vaak een heuze lijdensweg.

Wat ook vaak gebeurt is dat autisme wordt gekoppeld aan cognitief onvermogen. Ook een fabeltje. Ja er zijn domme autisten maar dat geldt niet voor alle mensen met autisme. Hé toch nog nuance!

Toch is het elke keer weer een strijd om uit te leggen hoe iets voor mij voelt. Dat ik behoefte heb aan duidelijkheid. Wil weten waar ik aan toe ben en niets kan met nutteloze informatie. Immers, ik mis de filters dus ook die nutteloze informatie moet verwerkt worden en dat kost energie. Doordat ik al die details in me opneem heb ik behoefte aan houvast. duidelijke richtlijnen. Als ik niet exact weet wat er van me wordt verwacht dan word ik angstig of onzeker.

Mij doe je beslist geen plezier met feestjes of evenementen met veel mensen. Zoiets is voor mij een regelrechte kwelling. Ik snap ook totaal niet dat mensen vrijwillig meedoen aan de polonaise. Dat men klapt op de maat van de muziek. Ik voel me daar intens ongemakkelijk bij. Ik ben iemand die heel introvert is. Je zal mij niet snel enthousiast zien terwijl ik dat van binnen best kan zijn.

Geloof mij, neurotypicals vinden zichzelf o zo sociaal maar ondertussen zijn ze vaak meedogenloos voor zij die niet tot de neurotypicals behoren. Hoe dikwijls ik niet te horen kreeg wat ik allemaal wel niet, niet kan. Dat ik mensen teleurstel, dat ik gevoelloos ben, dat ik dingen niet snap. Heus mensen. Wij auti's hebben net als jullie gevoel.

Ons leven is al een strijd op zich. Dat dus.... een nachtelijke noot. Nu slapen.